Bùi Chát nhận giải thưởng Tự Do Xuất Bản Quốc Tế 2011

(Tổng hợp - Bản tin 27-04-2011)

(DAR LA CARA, BUI CHAT, AYER. LA REPERCUSION DEL PREMIO, DICE, PUEDE LLEVARLO A LA CARCEL PERO TAMBIEN PROTEGERLO)

(BÙI CHÁT NHẬN LÃNH TRÁCH NHIÊM VÀO NGÀY HÔM QUA. HẬU QUẢ CỦA GIẢI THƯỞNG, ANH NÓI, CÓ THỂ ĐƯA ANH VÀO TÙ NHƯNG CŨNG CÓ THỂ BẢO VỆ ANH)

Vào 4:30 giờ chiều ngày thứ Hai, 25 tháng 4 năm 2011, trong bối cảnh Hội Chợ Sách Quốc Tế lần thứ 37, Bùi Chát, người sáng lập nhà xuất bản Giấy Vụn, đã nhận giải thưởng Tự Do Xuất Bản trao tặng bởi Hiệp Hội Nhà Xuất Bản Quốc Tế (IPA), một hội đoàn ra đời năm 1896 với sứ mệnh bảo vệ nhân quyền và tác quyền, tranh đấu chống kiểm duyệt, khuyến khích mọi sinh hoạt đọc sách và tôn vinh tinh thần tự do xuất bản.

Nhà thơ Bùi Chát đã lập ra Nhà xuất bản Giấy Vụn, để in các tác phẩm của những nhà thơ gọi là « vỉa hè», tức là thường sử dụng những ngôn từ bình dân của đường phố để sáng tác những bài thơ vượt ra khỏi những khuôn mẫu định sẵn. Nói là « Nhà xuất bản Giấy Vụn », nhưng thật ra nhóm này tự in các tác phẩm từ máy vi tính và chỉ phổ biến bằng cách chuyền tay nhau chứ không bán.

Chủ tịch Ủy ban Tự do Xuất bản của IPA, Bjorn Smith-Simonsenn, qua báo Publisher Weekly của Mỹ, cho biết : « Dù trong những điều kiện khó khăn cùng cực, Nhà xuất bản Giấy Vụn cũng đã khởi xướng được một phong trào mới của những người tư duy độc lập, những văn sĩ, nghệ sĩ tự do không tuân thủ những quy định của Nhà Nước trong sáng tác.»

Cũng theo báo mạng Publishers Weekly của Hoa Kỳ thì tên của Bùi Chát đã được IPA giữ kín cho tới ngày trao giải thưởng để tránh chuyện anh bị gây rắc rối trong lúc làm thủ tục xuất ngoại. Ngoài Giấy Vụn, nhà xuất bảnBách Khoa Chính Trị Từ Điển Nga Rosspen (Rossiiskaia politicheskaia entsiklopediia) cũng ở trên danh sách chung kết của IPA.

Về phần nhà thơ Bùi Chát thì tỏ ý hy vọng là giải thưởng này sẽ thúc đẩy phong trào xuất bản độc lập và xã hội dân sự ở Việt Nam. Ông nói : « Sách có quyền lực làm cho thế giới được tự do, tự do cho những người xuất bản sách, cho những người đọc sách và cho những người thảo luận về những gì mà sách mang lại cho họ».

Với giải thưởng, bao gồm 5,000 swiss francs, Bùi Chát tuyên bố anh sẽ dùng số tiền này để tiếp tục sứ mệnh của Giấy Vụn: xuất bản mọi tác phẩm của các nhà văn trong nước hiện phải lẩn trốn sự truy nã của chính quyền, hiện đang ở trong tù hay bị quản thúc tại gia.

Qua buổi nói chuyện với các nhà báo tham dự buổi lễ trao giải thuởng, Bùi Chát cho biết hiện có khoảng 20 nhà xuất bản độc lập, “chui,” hoặc tương tự. Mọi thành viên trong các nhóm này đều có hệ thống phân phối sách hiệu nghiệm và “tốc hành,” và đồng tâm trong chuyện không cần biết rõ nơi cư ngụ hoặc cách tổ chức của các cá nhân nhận việc phân phối sách. “Mọi sinh hoạt đều phải ngấm ngầm,” anh nói. “Không thông báo, không email, chỉ có sách.”

Cũng trong dịp nói chuyện này, Bùi Chát chia sẻ với các nhà báo quốc tế bản tiếng Anh (dịch giả Lê Đình Nhất Lang) bài thơ Cộng sản là cái quái gì cóc cần biết, nhưng chắc chắn… (từ Tập Thơ Một Vần (2009)) của anh:

Hình bìa tập thơ "bài thơ một vần"
của Nhà xuất bản Giấy Vụn

Sau cộng sản là sự sống chồng sự sống

Sau cộng sản là ngày dài vô tư không

ngã rẽ

Sau cộng sản là ngẩng cao đầu

Sau cộng sản đi không trở lại

Sau cộng sản có người buồn bã không

định hướng

Sau cộng sản là định mệnh

Sau cộng sản tạm thời chưa ai rõ

Sau cộng sản là cộng trừ nhân chia nhiều

cấp độ

Sau cộng sản là em yêu tôi đâu cần chứng

Sau cộng sản là nhà xuất bản Giấy vụn

quang vinh mười lăm năm

Sau cộng sản là niềm tin ơi chào mi

Sau cộng sản ánh sáng cởi mở

Khi đó chúng ta thoải mái làm người

Diễn từ nhận Giải Tự Do Xuất Bản IPA 2011 của nhà thơ Bùi Chát

Bùi Chát đọc diễn văn nhận Giải Thưởng Tự Do Xuất Bản

tại sảnh đường Jorges Luis Borges, Buenos Aires, Argentina,

ngày 25 tháng 4. Nguồn: Ferio del Libro (Nhật Ký Hội Chợ Sách Quốc Tế)

Tôi thật sự vui mừng khi có mặt nơi đây như một nhân chứng về những nỗ lực không mệt mỏi của những nhà hoạt động cho tự do ở Việt Nam.

Kính thưa quí vị!

Ở một nơi mà tự do chỉ có thể tồn tại trong những hành vi tùy tiện của chính quyền thì những cố gắng cho sự hiện diện của công lí và tình người dường như là vô nghĩa, và để hành động cho những điều tưởng như viển vông này chúng tôi đã chọn xuất bản.

Cũng như những anh em đang bị tù đày, quản thúc và tất cả những người đang đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp ở Việt Nam, chúng tôi luôn tin tưởng vào lương tri. Thông qua việc xuất bản một cách tự do những điều cần thiết, chúng tôi biết rằng nhiều độc giả của chúng tôi sẽ tìm thấy lại lương tri của mình.

Sách có thể biến thế giới thành tự do, chính vì thế chúng tôi tin rằng tự do sẽ đến, trước hết với những người làm sách, những người đọc sách, và những người bàn luận về những điều mà sách mang lại.

Bằng tất cả tình yêu dành cho sách và dành cho con người, tôi xin đón nhận và san sẻ niềm vinh dự này cho tất cả độc giả, đồng nghiệp, bạn bè, và những người ủng hộ.

Hy vọng giải thưởng sẽ là cú hích đáng kể cho sự phát triển của phong trào xuất bản độc lập, đặc biệt là sự phát triển của xã hội dân sự, tại Việt Nam.

Cảm ơn tất cả mọi người.

Bùi Chát

Nguồn:  http://damau.org, RFI

Diario de La Feria, Bui Chat, el editor clandestino (“Bùi Chát, Nhà xuất bản chui”)

Clarin: Sociedad, Distinguen a un vietnamita que arriesga todo para editar libros (“Vinh danh một người Việt nam đã hy sinh tất cả để xuất bản sách”)

La Nación, Un premio a la lucha por la libertad en vietnam (“Một giải thưởng ghi nhận sự đấu tranh cho tự do ở Việt nam”)

Bài thơ một vần

Màu đỏ

Như loài cỏ

Ngỡ là chuyện nhỏ

Nên không ai dọn bỏ