Nhìn lại vụ Tiên Lãng 2012 tiếc cho sự kiện Thái Bình 1997

Dân oan biểu tình ở Hà Nội
(Ảnh minh họa)

Lê Nguyên Hồng - DienDanCTM

Vụ Tiên Lãng đã tạm có thể khép lại về cơ bản. Tại sao lại nói như vậy? Vì nhà nước hiện do duy nhất 1 đảng lãnh đạo. Họ có toàn quyền định đoạt những vụ việc to lớn gấp nhiều lần vụ Tiên Lãng. Giải quyết ra sao, xét xử thế nào, kỷ luật ai, khởi tố ai, không nằm ở pháp luật mà nằm ở những cái đầu cao nhất trong hệ thống thượng tầng chính trị.

Nhưng cũng xin chúc mừng những nhà báo (trong luồng và ngoài luồng), những người làm công tác truyền thông dũng cảm, kiên trì, đã theo sát vụ Tiên Lãng. Họ đã kịp thời đưa tin, kịp thời có những bình luận khách quan và sắc bén, khiến cho cả một hệ thống chính quyền từ thấp đến cao buộc phải rung động, chao đảo, lúng túng…

Thực sự vụ Tiên Lãng chỉ là một vụ việc nhỏ. Câu chuyện xảy ra ở Tiên Lãng - Hải Phòng không có nhiều khác biệt (về tính chất) với những vụ tài xế Taxi, tài xế xa tải, tông thẳng xe vào công an giao thông - đó cũng là những hành động xuất phát từ nỗi oan ức chồng chất lâu ngày của cánh lái xe. Có chăng sự khác biệt quan trọng chính là cách hành xử của chính quyền sau khi vụ nổ súng của gia đình anh Đoàn Văn Vươn xảy ra…

Có lẽ trong lịch sử báo chí Việt Nam, chưa bao giờ một vụ việc xô xát lại nhanh chóng được báo chí sốt sắng vào cuộc, và phanh phui hết sự thật khó tin này, đến chuyện oái oăm nực cười khác như vụ Tiên Lãng. Chỉ một vụ việc như vậy thôi mà cả hệ thống quyền lực từ cấp xã đến tận trung ương phải loay hoay chống đỡ với dư luận, khiến giới chức lãnh đạo tự mắc những sai lầm hết sức bi hài! Thậm chí đến cả thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, tuy là một người thừa khôn ngoan mưu lược, nhưng cũng mắc những sai lầm khi ra kết luận trước báo chí ngày 10/2/2012.

Vụ Tiên Lãng tuy có thể chìm xuồng theo chiêu câu giờ muôn thủa của những kẻ nắm cán cân luật pháp. Và đối với những người có kinh nghiệm, không mấy ai tin rằng vụ Tiên Lãng sẽ “về đích” với sự công bằng. Nhưng nó thực sự đã gây ra một vết nội thương nghiêm trọng cho chế độ. Vết nội thương đó không biểu hiện ra ngoài mà ngấm ngầm tàn phá bên trong con bệnh. Thành tích đó xin dành cho báo chí!

Thật đáng tiếc, năm 1997 không phải là năm 2012 và Thái Bình không phải là Tiên Lãng. Tại Thái Bình năm 1997 sự kiện lớn về quy mô và tính chất nghiêm trọng hơn vụ Tiên Lãng gấp hàng trăm lần. Tuy nhiên vào thời điểm đó mọi thông tin hoàn toàn bị bưng bít, cho nên người dân nổi dậy chống áp bức đã không có sự hỗ trợ của truyền thông.

Sự kiện Thái Bình năm 1997 nổ ra tại xã Quỳnh Hoa huyện Quỳnh Phụ - Thái Bình, lan sang các xã khác như Quỳnh Hội, Quỳnh Mỹ và sang huyện Thái Thụy (xã Thái Thinh). Sau đó là hàng vạn nông dân tiến lên vây hãm tỉnh lỵ Thái Bình…

Đêm 26, rạng 27/6/97 hàng ngàn nông dân vốn chỉ đầu tắt mặt tối bám vào đồng ruộng, bỗng nổi dậy đập phá chậu cảnh tường rào, bàn ghế tiếp khách, đốt các loại giấy tờ của trụ sở ủy ban xã Quỳnh Hoa, tòa nhà trụ sở vừa xây tốn hơn 800 triệu đồng bị chiếm giữ. Rồi sau đó, dân kéo nhau đi đập phá liên tiếp 8 ngôi nhà từ bí thư Ðảng ủy, Chủ tịch ủy ban, đến cán bộ địa chính và các cán bộ khác của xã Quỳnh Hoa.

Dẫn tiến tiếp theo cuộc bạo động này là việc người dân bao vây Viện kiểm sát huyện Quỳnh Phụ đòi thả hai người đã đánh kẻng tập hợp dân bị công an bắt. Cuộc xô xát này, cho dù không có người tử nạn, song chính nó là bước ngoặt dẫn đến những diễn biến tiếp theo ngày càng nhiều bạo lực hơn và ngày càng mang tính thù địch căm hờn hơn là đấu tranh ôn hòa.

Một số người trong đoàn khiếu kiện tại thị xã và tại xã Quỳnh Hoa đã bị bắt. Đối phó lại, ngay chiều tối hôm ấy, tại xã Quỳnh Hoa hàng nghìn người đã bao vây, bắt giữ 23 công an và 1 cán bộ Viện kiểm sát nhân dân Thái Bình, phá hủy 1 máy bộ đàm, phá hỏng 1 xe ô tô. Theo ước đoán của người dân thì đã có hàng vạn nông dân Quỳnh Phụ thuộc trên dưới 36 trong 38 xã của huyện đã đồng loạt tập trung thành cuộc biểu tình từ xã lên tỉnh bằng xe đạp và sau đó chốt ở lại tỉnh 2 ngày đêm…

Người viết không đi sâu vào chi tiết của sự kiên Thái Bình năm 1997; vì nhiều người đã biết. Và kết cục của nó không như những gì mà ông Phạm Thế Duyệt nói với nhà báo Nguyễn Quang Vinh (cu Vinh). Người viết bài này vốn có quê mẹ ở Thái Bình (mẹ hiện đang sống ở Thái Bình), và có anh kết nghĩa ở xã Thái Thọ huyện Thái Thụy. Nếu muốn điểm lại chi tiết sự kiện ngày đó thì chỉ mất vài ngày là có thể “dựng” lại sự kiện ấy thành một… bộ phim.

Vấn đề muốn nói ở đây là, nếu năm 2012 này mà có một sự kiện như Thái Bình năm 1997; thì những người nông dân lam lũ nghèo khổ, sẽ được báo chí bảo vệ. Các phương tiện truyền thông sẽ đưa tin để những kẻ nắm quyền không có cơ hội bưng bít sự thật nữa. Cả thế giới sẽ theo dõi vụ việc và tất nhiên người dân sẽ nắm chắc cơ may giành chiến thắng.

Thực ra chế độ vẫn biết rằng mở cửa cho tự do thông tin là họ phải chấp nhận sự phán xét của dư luận. Nhưng ngày nay nếu muốn hội nhập với quốc tế thì họ không còn cách nào khác. Cho nên mặc dù không muốn, nhưng vụ Tiên Lãng vẫn không thể giấu nhẹm như sự kiện Thái Bình năm xưa. Tin rằng một khi dân oan lâm vào thế đường cùng, thì họ mới chính là lực lượng dám quên mình nhất. Mặc dù ban đầu dường như dân oan chỉ đi đòi quyền lợi cho riêng cá nhân họ mà thôi.

Lê Nguyên Hồng