Tâm Việt
Hai ngày 11 và 12 tháng Sáu vừa qua, Viện Đại-học Cornell đã
tổ-chức một cuộc hội-thảo thật ý nghĩa, quy tụ 10 diễn-giả gốc từ miền Nam Việt-nam
và gần 50 giáo-sư người Hoa-kỳ đang giảng dạy về Việt-nam (và chiến-tranh VN)
trên khắp nước Mỹ, Canada và Pháp.
Những tiếng nói bị lãng quên
Cuộc hội-thảo hai ngày mang tên “Voices from the South” (“Những
tiếng nói từ miền Nam”) là một nỗ lực của Giáo-sư Sử-học Keith W. Taylor,
khoa-trưởng Khoa Á-đông-học tại Cornell, nhằm đem lại một vài sự thực bị lãng
quên/xuyên tạc trong mấy chục năm qua.
Mở
đầu buổi hội-thảo vào sáng thứ Hai, 11/6, G.S. Taylor cho rằng những người viết
về lịch-sử VN và chiến-tranh VN trong hàng chục năm qua đã không mấy quan tâm đến
những tiếng nói của miền Nam VN, nhất là của thời Đệ-nhị Cộng-hoà. Thì đây, cuộc hội-thảo này sẽ nhằm khoả lấp
được phần nào những thiếu sót của sử-học về VN trong hàng chục năm qua. Nếu trong tiếng Anh đã có những sách viết về
thời Đệ-nhất Cộng-hoà của Tổng-thống Ngô Đình Diệm thì những sách viết về thời
Đệ-nhị Cộng-hoà (1967-1975) phải nói là rất hiếm, gần như không có.
Vì những lý-do trên, cuộc hội-thảo đã mời một số nhân-chứng
cuối cùng của thời Đệ-nhị Cộng-hoà để cho họ có thể giúp ta nhìn lại vấn-đề một
cách chính-xác hơn.
Được tài-trợ bởi một ngân-quỹ của sáng-hội Einaudi, cuộc hội-thảo
đã cho các tham-dự-viên cơ-hội nghe một số tiếng nói của những người đã thực-sự
đóng những vai trò đáng kể trong giai-đoạn 10 năm sau cùng của Việt-nam Cộng-hoà.
Hội-luận đầu: Các ông Bùi Diễm, Hoàng Đức Nhã và Phan Công Tâm
Mở đầu hai ngày hội-thảo, cựu-Đại-sứ Bùi Diễm đã nói đến những
khúc mắc trong bang-giao Việt-Mỹ, gồm nhiều sự hiểu nhầm nhau từ cả hai
phía. Nếu Tổng-thống Franklin D.
Roosevelt thì muốn trao trả độc-lập cho VN thì sự thắng thế của Trung-Cộng trên
Hoa-lục đã làm cho Mỹ, lúc đầu ủng-hộ Pháp để ngăn chặn làn sóng CS xuống
Đông-Nam-Á, về sau ngày càng lún chân thêm vào cuộc chiến mà thực lòng chưa chắc
họ đã muốn. Vì thế mà cuối cùng, Mỹ đã
phải tìm cách rút chân ra khỏi VN, đưa đến Quốc-hội Mỹ không giữ lời hứa với
VNCH, để cho Bắc-Việt tràn vào dựa trên một sự yểm trợ dồi dào của Liên-Xô và
Trung-Cộng.
Như để minh-hoạ những khó khăn trong bang-giao Mỹ-Việt, ông
Hoàng Đức Nhã, cựu Tổng-trưởng Dân-vận Chiêu hồi, đã mô-tả lại những bất đồng
giữa ông Kissinger, người được Tổng-thống Nixon giao cho việc thương thuyết
hoà-bình với Hà-nội, và Tổng-thống Nguyễn Văn Thiệu, người bị ép quá trong cuộc
thương lượng mà giờ đây ông Kissinger cũng phải công-nhận là đã bị Lê Đức Thọ
đánh lừa.
Tuy chiến-đấu trong những tình cảnh khó khăn như vậy, về mặt
tình-báo chiến-lược, ông Phan Công Tâm cũng cho rằng miền Nam đã có những thành
công nhất định mà ngay bây giờ cũng chưa thể tiết-lộ hết được. Vì thế nên ông chỉ đưa ra một vài trường-hợp
mà giờ đây đã được nhiều người biết đến.
Hội-luận 2: Vai trò của Quân-đội
Sang phần hội-luận 2, Đề-đốc Hồ Văn Kỳ Thoại đã kể lại trận
chiến giữa Hải-quân VNCH và Hải-quân Trung-Cộng vào tháng 1 năm 1974. Ngay trong khi Mỹ đã quyết định không can-thiệp
vào chiến-tranh VN nữa, ông Thiệu vẫn đã cho lịnh đánh trả Trung-Cộng để khẳng-định
chủ-quyền của ta trên quần-đảo Hoàng-sa.Chính do vậy mà trận Hoàng-sa, tuy thất
bại, vẫn là một trang sử đẹp trong lịch-sử Hải-quân VN.
Người quân-nhân thứ hai tham-gia trong hội-luận này là
Trung-tướng Lữ Lan. Trong một bài trình
bày bằng tiếng Anh rất lưu loát và gẫy gọn, ông đã nói về trận Tết Mậu Thân và
vùng II Chiến-thuật. Sau đó đến lượt ông
Trang Sĩ Tấn trình bầy vì sao mà cuộc Tổng Công Kích-Tổng Nổi Dậy của Cộng-quân
đã chỉ xảy ra phần Tổng Công Kích mà không có phần Tổng Nổi Dậy, một thất bại lớn
của đối-phương. Đó là vì Cảnh-sát VNCH
đã ngăn chặn được hết cả các nút vận-động quần-chúng của địch.
Hội-luận 3: Các lãnh-vực thông tin tuyên-truyền, tư pháp và lập pháp
Sang ngày thứ hai của cuộc hội-thảo, tức sáng thứ Ba, 12/6,
ông Nguyễn Ngọc Bích, một người đã gánh vác nhiều chức-vụ về thông tin, từ thời-gian
còn phục-vụ ở Toà Đại-sứ Washington, đến khi về VN làm Trung-tâm-trưởng
Trung-tâm Dân-vụ, rồi Cục-trưởng Cục Thông tin Quốc-ngoại, và Tổng-giám-đốc Việt
Tấn Xã cuối cùng, đã trưng ra được nhiều những trường-hợp phải đương đầu với bọn
phản chiến ở Mỹ, với báo chí ngoại-quốc ở Sài Gòn (lúc nào cũng có từ 200 đến
300 ký-giả ngoại-quốc hoạt-động ở VN vào những năm cuối cuộc chiến), rồi cả với
những quốc gia không thân thiện với ta.
Thẩm-phán Phan Quang Tuệ đã kể lại kinh-nghiệm cá-nhân của
ông như là một luật-gia có lúc làm việc ở Toà Án Tối Cao của VNCH cũng như có
lúc đã ra tranh cử thành công để vào Quốc-hội.
Ông cho biết là ngành tư pháp của miền Nam là một ngành được đào luyện tử
tế nên có những luật-sư, thẩm phán được đào tạo chính-quy và ngành Tư pháp của
miền Nam đã giữ được tính-cách tương-đối độc-lập của mình, không lệ-thuộc vào một
đảng phái nào như hệ-thống luật pháp hiện-hành ở VN. Tóm lại, nền dân-chủ thời bấy giờ ở miền Nam,
tuy chưa hoàn-hảo nhưng vẫn tôn trọng nguyên-tắc tam quyền phân lập thực-sự để
đảm bao dân-chủ cho người dân.
Cuối cùng là phần trình bầy của cựu Dân-biểu Trần Văn Sơn
trong khối Dân-chủ Xã-hội. Theo ông Sơn
thì đối-lập là có thật trong Quốc-hội VNCH tuy rằng đối-lập lúc bấy giờ chưa đủ
mạnh để có thể ảnh-huởng nhiều đến chính-sách của nhà nước. Dầu sao, trả lời một câu hỏi từ cử toạ, ông
Trần Văn Sơn cho biết ông hoàn-toàn tự do trong những phát biểu hay chỉ-trích cả
chính-phủ của ông hay những khối đối-lập trong Lập pháp.
Hội-luận 4:
Xây dựng xã-hội trong một tình-cảnh chiến-tranh khốc-liệt
Phần cuối cùng của hội-nghị hai ngày đã dành cho tiếng nói của
ông Hoàng Đức Nhã và hai vị thứ và tổng-trưởng cũ của VNCH. Mở đầu, ông Nhã cho rằng người ta dễ quên là ở
miền Nam trước năm 1975, vẫn có một xã-hội dân-sự rất phát triển trong đó người
dân và nhiều lực-lượng xã-hội khác nhau vẫn đem được sức lực của mình vào việc
xây đựng một quốc gia tân-tiến. Như các
tôn-giáo lớn có cả một hệ-thống trường học trên toàn-quốc, như Phật-giáo thì có
các trường Bổ Đề, có cả trường đại-học như Vạn Hạnh của Phật-giáo, hay trường Đại-học
Đà Lạt của bên Công-giáo, Đại-học An-giang của Hoà Hảo, Đại-học Cao Đài ở
Tây-ninh. Các công-tác cứu trợ hay xã-hội
được nhiều cơ-quan tư-nhân đảm trách, như các cô-nhi-viện, các trường khuyết tật,
các trường tư trên khắp nước tiếp tay với chính-phủ để lo cho người dân.
Chính vì thế mà những phong trào như Hướng Đạo, Gia-đình Phật-tử
hay Thanh Sinh Công đã đóng góp rất đáng kể vào việc huấn luyện tuổi trẻ, tạo
cho họ một tinh-thần phục-vụ xã-hội, và giữ được những nề nếp của một xã-hội
văn-minh, tân tiến.
Để cho thấy xã-hội miền Nam vẫn thăng tiến không thua gì các
nước lân-bang, ông Nguyễn Đức Cường, cựu Tổng-trưởng Kinh tế, đã trình bầy những
nỗ lực của chính-quyền kềm lạm-phát, phát triển các ngành nghề (như ta đã làm
được xe hơi La Dalat), thậm chí tìm được cả dầu hoả ở gần Côn-sơn.Về mặt tạo
cơ-hội bình-đẳng cho người nông-dân, ông Thứ-trưởng Trần Quang Minh đã trình bầy
thật hùng hồn về chương-trình “Người Cày Có Ruộng” do Tổng-thống Nguyễn Văn Thiệu
chủ-trương và phát động, đem lại được rất nhiều công-bằng xã-hội, chuẩn-bị cho
những bước nhảy vọt sau này về sản-xuất nông-phẩm và ngư-nghiệp.
Một cử-toạ rất chuyên-môn
Vì đa-phần những tham-dự-viên đến nghe hai ngày hội-thảo là
những giáo-sư hiện đang phụ trách giảng dậy về VN nên những câu hỏi hay đóng
góp ý-kiến của họ xem ra rất có chất-lượng, đôi khi làm cho cử-toạ giật mình vì
sự hiểu biết của họ. Chính vì thế mà sự
đánh giá sau hai ngày hội-thảo đã được xem là khá cao. Và không ít người ngỏ ý là muốn được thấy những
sinh-hoạt tương-tự trong tương-lai gần, để cho những nhân-chứng cuối cùng còn
có cơ-hội chia xẻ với chúng ta những kinh-nghiệm sống thật của họ trong một cuộc
chiến lớn, cả đối với lịch-sử VN và lịch-sử Mỹ.
DienDanCTM
0 comments:
Đăng nhận xét