Viết về một người bạn vừa ra đi

Phạm Minh Hoàng
RadioCTM

Thầy giáo Đinh Đăng Định

Ngày 3/4/2014, thầy giáo Đinh Đăng Định đã trút hơi thở cuối cùng.

Mặc dù biết rằng hình ảnh u buồn này sẽ phải tới nhưng có lẽ tất cả đều đau khổ vì sự ra đi của thầy.

Tôi chỉ biết thầy Định vào đầu năm 2012 vì khi thầy bị bắt (10/2011) tôi cũng đang nằm trong trại B34. Đến khi xử phúc thẩm y án 6 năm (tháng 11/2012) thì tôi nghĩ sẽ phải đợi thêm một quãng thời gian nữa để có dịp gặp thầy.

Vào cuối năm 2013 tôi có may mắn làm quen với em Thảo, con gái lớn của thầy để biết được tình trạng sức khỏe cực kỳ bi quan của thầy. Thảo có chuyền cho tôi lời nhắn của bố Định: ”nhắn thầy Hoàng đi dạy tư đi, chúng nó không cho thầy trở lại giảng đường đâu”. Tôi thực sự ngỡ ngàng vì đang lúc thập tử nhất sinh vậy mà thầy Định còn nghĩ đến bạn bè, đến những người cùng chí hướng. Thảo nói thêm :

- Thầy mà gặp bố con chắc có nhiều chuyện để nói lắm.

Và cái ngày ấy đã đến khi thầy Định được đặc xá vào tháng 3/2014 nhưng trong một hoàn cảnh hoàn toàn khác với những gì tôi dự tính. Tôi đến gặp thầy trong một khách sạn, và cho dù đã chuẩn bị mọi tình huống để gặp một người ung thư giai đoạn 4 nhưng tôi cũng không tránh khỏi bối rối. Cầm lấy bàn tay yếu đuối, chúng tôi chỉ trao đổi được đúng ba câu thì thầy thổ ra hai chén máu. Và đó là những lời sau cùng tôi còn nghe được ở thầy Định. Hai ngày sau gia đình chuyền thầy về Dak-nông và hơn tuần sau thì thầy ra đi.

“Thầy mà gặp bố con chắc có nhiều chuyện để nói lắm”. Cái câu ấy còn mãi ám ảnh trong đầu. Tôi sẽ chẳng còn dịp để nói với thầy. Đó là điều chắc chắn, nhưng có một điều chắc chắn khác là chúng tôi còn nhiều dịp để nói về thầy, vì ngoài việc đều là tù nhân lương tâm, chúng tôi còn là những đồng nghiệp.

Tôi thiết nghĩ, đã là nhà giáo thì ít nhiều gì ai cũng có những suy nghĩ nhất định về đất nước, có thể bênh vực hoặc chỉ trích chế độ. Nhưng điều quan trọng là phải ít nhiều biểu lộ cảm nhận ấy ra cho người chung quanh và đặc biệt là cho học trò, cho sinh viên của mình. Tôi cẩn thận thêm chữ “ít nhiều” vì biết rằng chuyện này không phải dễ, đôi khi còn ảnh hưởng đến bản thân và gia đình như thầy Định.

Đứng trên bục giảng, một người thầy không nhất thiết phải hô hào chém giết hận thù hoặc nịnh hót lố bịch kiểu Tố Hữu nhưng có thể lồng ghép nhiều thông điệp nói về lòng yêu nước, nói về những khó khăn của người dân, về sự tụt hậu của mình để nhắc nhở cho các em biết bổn phận của mình, là những rường cột tương lai của đất nước. Việc này ai cũng có thể làm được mà chẳng sợ bị chụp mũ là chống phá.

Tôi còn nhớ có một dạo, trong giờ học môn Toán hình thức, tôi đặt cho các em một câu hỏi về GDP của Việt Nam và các nước trong vùng. Bài toán này là ứng dụng trực tiếp và kinh điển của phương trình vi phân bậc nhất – và có lẽ là bài học mang nặng “mầu sắc chính trị” nhất trong suốt những năm đứng lớp. Bài toán này lấy từ các dữ liệu báo chí trong nước để cho kết luận rằng với những nhịp độ phát triển hiện tại (2005), chúng ta sẽ đuổi kịp Thái Lan trong vòng 56 năm nữa !

Tôi ngưng giảng và quan sát nét mặt của từng em. Dĩ nhiên chỉ trong vài phút tôi không thể đánh giá được những gì hơn 60 em đang có trong đầu, nhưng cho dù cười nói, đăm chiêu hay dửng dưng, tôi nghĩ là các em cũng ít nhiều ngạc nhiên về con số này, vì 56 năm nữa, rất ít trong số những người có mặt trong lớp còn sống để kiểm chứng bài toán này.

Mục đích của bài toán thuần túy khoa học này là cho các em một suy nghĩ về vị trí của đất nước so với cộng đồng nhân loại trong giai đoạn hiện tại và tôi kết luận: ”Nhiệm vụ của các em là rút ngắn cái thời gian đó lại”.

Tôi nghĩ thầy Định cũng thế, chúng tôi chỉ là những nhà giáo có ưu tư về đất nước và ra sức trình bày trong điều kiện cho phép để đánh động nhũng tầng lớp kế thừa. Thầy Định còn tích cực hơn tôi ở điểm thầy đã đi thu thập hơn 3000 chữ ký để phản đối dự án bô-xít Tây nguyên cũng như phản đối điều 4 Hiến Pháp.

Chính vì những dấn thân đó thầy và biết bao người khác phải chấp nhận tù đày và sau đó là mất việc. Tuy nhiên, trong nghề giáo, anh em chúng tôi còn phải chịu nhiều áp lực khác. Nét đặc thù của nghề giáo là tiếp xúc với nhiều người trong đó dĩ nhiên phải kể đến số đông là học trò, sinh viên. Theo em Thảo kể thì từ khi thầy bị bắt, chưa hề có em nào hoặc phụ huynh nào đến thăm hỏi. Chỉ vào những phút cuối đời, có một đồng nghiệp điện thoại tới hỏi thăm. Trường hợp đó cũng xảy ra đến với tôi. Suốt hơn hai năm quản chế, số sinh viên “dám” đến thăm thầy cũ không quá số ngón tay trên một bàn tay. Đồng nghiệp thì có ít hơn.

Hỏi: có buồn không? Cũng hơi hơi. Nhưng tôi hoàn toàn thông cảm cho bạn bè. Cả cái đất nước 90 triệu người này đều tê liệt vì sợ chứ chẳng riêng ai. Tuy nhiên niềm an ủi là thầy Định cũng như chúng tôi đã được sự yêu thương và đồng cảm của hàng ngàn người khác. Và đó là những người dám ít nhiều công khai danh tính, chứ nếu kể đến “đa số thầm lặng” thì còn nhiều hơn nhiều lắm. Và nếu ai có hỏi: nếu biết trước được những mất mát này thì liệu anh có tiếp tục không? Thì tôi xin được trích lại lời của người quá cố là “tôi không hề hối tiếc việc đã làm”.

Tôi còn nhớ trong một lần tình cờ gặp một đồng nghiệp ngoài phố, người ấy đã nói vào tai tôi: ”Cả trường đều đồng ý với thầy”. Tôi thì không lạc quan đến cỡ ấy nhưng với những gì mắt thấy tai nghe thì tôi tin đây không hẳn là lời xua nịnh hoặc nói để lấy lòng. Tóm lại, cho dù bị cô lập nhưng tôi vẫn giữ một niềm lạc quan ngay cả với những người đang (bắt buộc) phải xa lánh chúng tôi. Và tôi vẫn nghĩ rằng đó là những đóng góp trong khả năng của mình.

Mà đã gọi là đóng góp thì kẻ ít người nhiều. Riêng đối với thầy Định thì đó là tính mạng. Thầy đã bỏ mình vì những ưu tư về đất nước, đặc biệt là vấn đề khai thác bô xít Tây nguyên.

Đến ngày nay trắng đen đã rõ. Việc khai thác bô xít lỗ chỏng gọng, chưa kể đến những hậu quả trước mắt vè môi trường và xa hơn về an ninh. Tôi nghĩ nếu mình là thẩm phán của các phiên tòa xử thầy Định, có lẽ từ lâu tôi đã viết thư xin lỗi gia đình và cá nhân thầy. Báo chí trong những năm tháng gần đây đã liên tục nhắc nhở đến những sai sót của tòa án và đã có lần lên tiếng xin lỗi, nhưng chưa thấy ai xin lỗi thầy Định. Nhưng tôi hy vọng – đúng ra là tôi tin tưởng ngày ấy sớm muộn cũng sẽ phải tới.

Bây giờ, trên Miền Yên Vui, xin thầy cầu nguyện cho chúng tôi, đặc biệt là các đồng nghiệp của mình vượt qua sợ hãi để tiếp tục và hoàn tất ý nguyện của thầy – và cũng là ước vọng của tất cả chúng ta.

Phạm Minh Hoàng

(4/04/2014)

Tác giả gửi tới RadioCTM

*

"Một nhân cách lớn vừa ly trần"

(Châu Văn Thi)

Đêm ngày 03/04/2014, khi đang ngồi ở một quán cafe nhỏ, miên man nghe những bài ca buồn của nhạc Trịnh Công Sơn, bỗng chuông điện thoại reo vang. Bên kia bạn tôi thút thít : "Em ơi, Thầy Định vừa mới qua đời rồi." Tôi buông điện thoại xuống, tay chân rụng rời và không tin nổi vào những gì mình vừa nghe. Vừa mới xem những hình ảnh Thầy rửa tội vào Đạo Thiên Chúa, vừa mới nghe tin Thầy tỉnh lại sau những ngày bất tỉnh, vậy mà... Vẫn biết bệnh tình Thầy đã rất yếu, với căn bệnh ung thư bao tử giai đoạn cuối đã di căn, mà sao vẫn nghẹn ngào rơi lệ...

Tiểu sử Thầy Đinh Đăng Định

Thầy Đinh Đăng Định sinh năm 1963, tại tỉnh Hải Dương. 

Thầy là con thứ năm trong gia đình có 6 anh em. Thầy có vợ là cô Đặng Thị Dinh (SN 1962), hiện trú tại số nhà 214, đường Nơ Trang Long, khối 4 – thị trấn Kiến Đức – huyện Đăk R’Lấp – tỉnh Đăk Nông. Thầy Định có 03 con, lớn nhất sinh năm 1988, nhỏ nhất sinh năm 1995.

- Quá trình hoạt động

Từ nhỏ Thầy sống với bố mẹ đi học văn hóa tại xã Hiệp Hòa huyện Kinh Môn – tỉnh Hải Dương.  

Từ năm 1980 đến 1985 là sinh viên khoa Hóa, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. 

 Từ tháng 12/1985 đến 01/3/1988 là giáo viên trường Sỹ quan phòng hóa, thuộc Binh chủng Hóa học ở Sơn Tây – Hà Nội. 

Cuối năm 1988 đến 1991 công tác tại Nhà máy Supe phốt phát Lâm Thao – Vĩnh Phúc. 

 Từ năm 1991 đến đầu năm 1994 công tác tại Nhà máy Supe phốt phát Long Thành – Đồng Nai.  

Từ đầu năm 1994 đến cuối giữa năm 1995 công tác tại Công ty sản xuất thuốc trừ sâu Kosvida ở Huyện Thuận An – Bình Dương. 

Từ 1995 đến 1998 công tác tại công ty sản xuất phân bón con cò ở huyện Bà Rịa – Vũng Tàu. 

Từ năm 1998 đến 2000 là giáo viên trường PTTH Bán công Bình Long (nay là trường THPT Nguyễn Huệ) huyện Bình Long – Bình Phước. 

Từ năm 2000 đến 2007 là giáo viên trường THPT Phạm Văn Đồng huyện Đăk R’Lấp. 

Từ 2007 đến ngày bị bắt là giáo viên trường THPT Lê Quý Đôn huyện Tuy Đức – Đăk Nông. 

- Giai đoạn Thầy bắt đầu lên tiếng

Từ đầu năm 2010 Thầy đã viết những bài đỏi hỏi đa nguyên, đa đảng cho đất nước Việt Nam. Thầy ký tên , thu thập chữ ký cho kiến nghị đòi dừng Dự án Bauxite. Thầy cũng có những bài viết phản đối việc nhà cầm quyền cho Trung Quốc khai thác bauxite tại Đăk Nông, gây nên những hiểm họa về môi trường, cũng như đe dọa an ninh quốc gia ở một vùng đất nhạy cảm như Tây Nguyên. Những tháng gần đây, những hiểm họa mà Thầy dự báo đã thành hiện thực khi TKV liên tục kêu ca về những thua lỗ, phải tính đến phương án hạ mức an toàn của các hồ chứa bùn đỏ để giảm chi phí, giảm thua lỗ...

- Giai đoạn tạm giam, và xử án Thầy

Ngày 21/10/2011 Thầy Định bị bắt tạm giam tại trại tạm giam công an tỉnh Đăk Nông, trong khi tin từ Lybya xa xôi báo về sự sụp đổ của chế độ độc tài Gaddafi.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 9/8/2012, toà án tỉnh Đăk Nông  đã tuyên án nhà giáo Đinh Đăng Định 6 năm tù giam về tội "Lợi dụng tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước”, hoạt động và tuyên truyền chống Nhà nước Việt Nam theo điều 88 Bộ Luật hình sự trong một phiên tòa không có luật sư bào chữa cho ông Định tham dự, bên trong phòng xử đa số là công an.

Phiên tòa phúc thẩm ngày 21/11/2012 (sau ngày hiến chương nhà giáo Việt Nam 1 ngày) tòa án tỉnh Đăk Nông y án đối với Thầy.

- Giai đoạn Thầy phát bệnh

Sau vài tháng thụ án ở trại An Phước, thầy Định bắt đầu có triệu chứng đau dạ dày: nôn ói, xuất huyết, đau bụng, xuống ký, mệt mỏi tột độ v.v... Gia đình thầy đã làm đơn chạy xin khắp nơi cho thầy được khám bệnh và trị bệnh nhưng cán bộ trại giam vẫn làm lơ.

Hồi ngày 05/09/2013, thầy Định mới được cho đi cấp cứu tại bệnh viện 30 Tháng 4 Sài Gòn. Đến ngày 18/09, thầy Định mổ cắt bỏ 3/4 dạ dày. Sau đó, bác sĩ cho biết, ông đang bị ung thư dạ dày

Mặc dù bị bệnh nan y, thầy Định vẫn phải thọ án và không được chữa trị đúng mức. Khi căn bịnh đã di căn, thầy vẫn chỉ được tiếp dung dịch và thức ăn lỏng, trong khi gia đinh vẫn phải trả tiền viện phí mỗi ngày. Ngoài ra quanh giường thầy còn có công an canh gác và máy quay phim đặt 24/24. Bạn bè không được vào thăm, còn gia đình vào thăm muốn chụp hình làm kỷ niệm cũng bị cấm đoán. (và còn bắt thầy trở vào nhà tù)

- Giai đoạn "đặc xá"

Ngày 18/12/2013, các Đại sứ quán gửi thông cáo đến nhà cầm quyền yêu cầu phóng thích hoặc can thiệp chữa trị cho Thầy Đinh, nhưng nhà cầm quyền vẫn làm ngơ. 

Ngày 15/02/2014 Thầy được hoãn thi hành án trong vòng 12 tháng vì bị ung thư dạ dày giai đoạn cuối. Tính đến ngày 15 thì Thầy đã thụ án được hơn 27 tháng tù giam.

Ngày 15/03/2014 gia đình ông, dù không phải là Kitô hữu, đã đến Đền Đức Mẹ Hằng Cứu giúp Sài Gòn nằm trên đường Kỳ Đồng tham dự một giờ Hành hương Đức Mẹ và một thánh lễ để cầu nguyện đặc biệt cho ông. Sau đó một ngày gia đình đưa ông bằng xe cấp cứu trở về quê nhà ở Đăk Nông.

Sáng ngày 21/03/2014, gia đình Thầy Đinh Đăng Định ở Đắk Nông nhận được thông báo Chủ tịch Nhà nước Trương Tấn Sang quyết định đặc xá cho tù nhân lương tâm Đinh Đăng Định, chiếu theo Điều 21 và Điều 22 Luật Đặc xá, công văn số 604/QĐ-CTN ngày 10/03/2014.

Tối ngày 21/3/2014 trả lời đài VOA sau khi nhận tin được đặc xá, Thầy Định chia sẻ: “Cảm tưởng của tôi, tôi thấy với cá nhân tôi được hoàn toàn tự do. Còn về ý nghĩa thực, cái lệnh này cũng không mang lại giá trị gì nữa cả bởi vì tôi cũng đã sắp sửa kiệt hết sức rồi.”

- Những ngày cuối đời

Những ngày tháng cuối đời, Thầy định được rất nhiều bạn bè, anh chị em đấu tranh cho dân chủ nhân quyền từ khắp mọi miền đất nước đến thăm hỏi và động viên. Mặc dù sức khỏe Thầy đã rất yếu nhưng ỳ chí Thầy vẫn mong một Việt Nam tự do, dân chủ, nhân quyền.

Sáng ngày 03/04/2014 Linh mục Anton Lê Ngọc Thanh, Dòng Chúa Cứu Thế Sài Gòn đã làm lễ rửa tội, đón Thầy Định chính thức làm con cái của Thiên Chúa với tên thánh Phêrô Đinh Đăng Định.

21 giờ 35 phút tối 03/04/2014, Thầy Đinh Đăng Định trút hơi thở cuối cùng trong vòng tay của vợ và các con Thầy và thanh thản về với Thiên Chúa.

Thầy Định đã ra đi để lại cho đời sự tiếc thương vô hạn về một nhân cách lớn của một nhà giáo, nhà trí thức,.. Những di sản về tư tưởng đấu tranh cho tự do, dân chủ, và nhân quyền sẽ  được kế thừa, phát huy cho đến muôn đời!

Thầy Định trên giường bệnh sáng 03/04/2014

nguồn: http://chauvanthi.blogspot.com/2014/04/

DienDanCTM